Viêm họng là tình trạng viêm tại tổ chức niêm mạc và dưới niêm mạc ở họng. Viêm họng có nhiều loại. Viêm họng cấp nếu không được điều trị đúng cách có thể tiến triển thành viêm họng mạn tính. Trong bài viết này, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về 2 loại là viêm họng cấp và viêm họng hạt, cũng như sự khác biệt của 2 loại viêm họng này.
Phân loại viêm họng
Viêm họng chia làm 2 loại chính là viêm họng cấp tính và viêm họng mạn tính.
– Viêm họng cấp tính là tình trạng viêm cấp tính của niêm mạc họng miệng kết hợp chủ yếu với viêm amidan khẩu cái, một số ít trường hợp kết hợp với viêm amidan đáy lưỡi. Do đó, hiện nay người ta có xu hướng nhập lại thành viêm họng – viêm amidan cấp.
– Viêm họng mạn tính là tình trạng viêm họng kéo dài, bao gồm các hình thức viêm họng xuất tiết, viêm họng mạn tính quá phát (viêm họng hạt) và viêm họng teo. Viêm họng có thể khu trú hoặc lan tỏa với các thể điển hình là viêm VA mạn tính và viêm amidan mạn tính.
Viêm họng cấp tính
Hầu hết viêm họng cấp tính là quá trình lây nhiễm do virus hoặc vi khuẩn. Tùy thuộc vào mùa và độ tuổi của bệnh nhân, 70% đến 90% các đợt cấp tính là do virus và liên quan đến nhiều loại virus thường gặp. Cho đến nay, loại virus phổ biến liên quan đến viêm họng chủ yếu là Rhovirus, Adenovirus, Coronavirus và Parainfluenza. Nhiễm vi khuẩn phổ biến nhất là liên cầu khuẩn tan máu beta nhóm A, gây ra 5% đến 36% trường hợp viêm họng cấp tính.
Các triệu chứng thường khởi phát đột ngột, bao gồm sốt hoặc sốt cao 39 – 40oC, kèm theo đó là khó chịu, họng đỏ, xuất hiện mảng dịch tiết màu trắng hoặc xám trên amidan hoặc họng, đau họng khi nuốt nước bọt và thức ăn, khàn tiếng, hạch cổ sưng to và đau. Nếu vòm họng sưng to ra, hầu như sẽ luôn có tình trạng nghẹt mũi, thở bằng miệng và ngáy vào ban đêm.
Hình ảnh viêm họng cấp
Quan sát vòm họng thấy niêm mạc họng đỏ, có xuất tiết. Tổ chức bạch huyết ở thành sau của họng đỏ lên, có mao mạch nổi rõ. Hai amidan khẩu cái sưng to lên, có khi có những chấm mủ trắng hoặc lớp bựa trắng (như bựa cháo trắng) phủ trên bề mặt amidan. Niêm mạc mũi xung huyết, xuất tiết chất nhầy. Hạch góc hàm sưng nhẹ, đau khi ấn vào.
Viêm họng cấp do virus thường diễn biến trong 3 – 4 ngày, chỉ cần dùng thuốc điều trị triệu chứng giảm sốt, giảm ho thì bệnh sẽ lui dần. Bệnh viêm họng do vi khuẩn thì dấu hiệu toàn thân sẽ nặng nề hơn, người bệnh sốt, mệt mỏi, môi khô, lưỡi bẩn, đặc biệt hay có viêm tấy hạch vùng cổ, hạch góc hàm sưng, đau…
Viêm họng hạt
Viêm họng hạt có thể do họng bị viêm dai dẳng làm niêm mạc họng đỏ bầm và dày lên. Thành sau họng có tổ chức bạch huyết phát triển mạnh làm cho niêm mạc họng gồ lên thành từng đám xơ hóa to nhỏ không đều, màu hồng hoặc đỏ. Tổ chức bạch huyết quá phát, có khi tập trung thành một dải gồ lên ở phía sau và dọc theo trụ sau của amidan trông như một trụ sau thứ hai, gọi là “trụ giả”.
Bản chất của viêm họng hạt là bệnh viêm họng mạn tính quá phát đặc trưng bởi quá trình viêm nhiễm kéo dài khiến niêm mạc họng bị sung huyết, xuất tiết liên tục. Tình trạng này tạo điều kiện thuận lợi cho virus hoặc vi khuẩn từ môi trường ngoài dễ dàng tấn công vào cơ thể, dẫn đến hình thành các hạt màu đỏ hoặc hồng ở thành sau họng.
Những hạt này chính là các hạt lympho nằm trong amidan hầu họng (amidan khẩu cái, amidan vòm, amidan vòi, amidan lưỡi). Bình thường, các hạt lympho này đóng vai trò như lá chắn bảo vệ đầu tiên của cơ thể, giúp bắt giữ và tiêu diệt tác nhân có hại xâm nhập qua đường hô hấp. Khi hệ miễn dịch bị suy giảm, phòng tuyến bảo vệ này sẽ bị tấn công ngược lại bởi vi khuẩn, gây nên những ổ viêm, sưng tấy ở thành họng. Ở bệnh nhân bị viêm họng hạt, các lympho hầu họng sưng to, nổi thành các hạt đỏ gây khó chịu và đau đớn cho người bệnh.
Hình ảnh viêm họng hạt
Bệnh diễn ra qua hai giai đoạn, gồm cấp tính và mạn tính. Trong đó, viêm họng hạt cấp tính đặc trưng bởi các đợt tái phát riêng lẻ, diễn biến nhanh nhưng dễ dàng điều trị. Tuy nhiên, nếu không được chữa trị dứt điểm và kịp thời, bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn mạn tính. Lúc này, quá trình điều trị sẽ trở nên khó khăn và kéo dài hơn rất nhiều.
Theo báo cáo của Bộ Y tế, hiện nay, trong số 80% người Việt Nam mắc viêm họng thì viêm họng hạt chiếm tỷ lệ tới 45%. Bệnh xuất hiện chủ yếu ở những người bị viêm họng tái phát nhiều lần, dai dẳng. Viêm họng hạt có thể khởi phát đơn độc hoặc đi kèm với nhiều bệnh lý đường hô hấp khác như viêm khí quản mạn, viêm phế quản mạn, viêm xoang mạn tính,…
Tóm lại, có thể nhận thấy rõ nhất viêm họng hạt là thể bệnh của viêm họng mạn tính, phân biệt với viêm họng cấp tính. Viêm họng cấp nếu không điều trị đúng cách có thể sẽ tiến triển thành viêm họng hạt, tỉ lệ tái phát cao với nhiều triệu chứng khó chịu, gây ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của người bệnh. Khi bị viêm họng hay gặp các vấn đề về đường hô hấp, bạn nên quan tâm điều trị sớm, có thể đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn điều trị.
Xem thêm: Điểm mặt từng nguyên nhân viêm họng hạt có thể bạn chưa biết
